Maastricht bevindt zich aan de Via Belgica, de oude Romeinse handelsroute van Boulogne-sur-Mer naar Keulen, die dwars door Zuid-Limburg liep, en dus ook Maastricht doorkruiste. Maastricht was op die route een wel heel bijzondere plek. De Romeinen konden hier namelijk niet zomaar voorbij aan de Maas. In de Romeinse tijd was het een wilde rivier die ’s zomers droog stond en in de winter werd gevoed door regen. Dus bouwden ze een brug zodat ze ook ’s winters de Maas over konden steken. Daaromheen ontstond een levendige nederzetting. Wat bleek? Het was een ideale plaats voor een haven, handel en herbergen. De Romeinen bleven uiteindelijk zo’n 400 jaar in deze omgeving.

Vanaf de Servaasbrug (ook wel ‘Aw brögk’) kun je de plek zien waar vroeger de Romeinse brug moet hebben gelegen. Tijdens baggerwerkzaamheden in 1964 zijn op de bodem van de Maas resten gevonden van de pijlers van die brug. Toen pas ontdekte men dat de Romeinse brug op deze plek heeft gelegen. Tot die tijd werd gedacht dat deze moest hebben gelegen op de plek van de huidige ‘Aw brögk’. Aan de linkerkant van de Maaspromenade vind je een zuil met een stenen leeuw erop. Deze zuil herinnert aan de plek waar de oude Romeinse brug heeft gelegen. De leeuwenkop op de zuil is een replica van het beeld dat vlakbij uit de Maas is opgevist. De originele leeuwenkop is te zien in het Limburgs Museum Venlo.

In de Romeinse tijd werden op het Vrijthof asresten van overledenen begraven, samen met grafgiften voor in het hiernamaals. Leuk om te weten is dat de Romeinen het Christendom in Maastricht introduceerden. Servatius, een van hun bisschoppen, kwam tijdens de Romeinse periode met zijn bisschopszetel naar Maastricht. Hij maakte van Maastricht een bisschopsstad. Toen hij overleed werd hij volgens Romeins gebruik begraven. Ongeveer op de plaats van de huidige Sint Servaasbasiliek. Zijn opvolgers bouwden over zijn graf eerst een kapel, dit werd later de Sint Servaasbasiliek. De kerk die nu nog altijd de show steelt op dit grote plein.

De naam verraadt het wellicht al, want zoals elke Romeinse nederzetting had ook Maastricht een badhuis. De resten hiervan zijn tijdens de renovatie van de Stokstraat aangetroffen op dit binnenplein. De contouren van deze Thermen zijn in het plaveisel door middel van gekleurde tegels zichtbaar gemaakt. Het gebied rondom dit plein is het hart van de Romeinse nederzetting. Onder de omringende gebouwen liggen waarschijnlijk nog meer Romeinse resten. Kun jij het je voorstellen?

Het is misschien wel dé Romeinse hotspot van Maastricht. De museumkelder van Derlon Hotel, gelegen aan het Onze Lieve Vrouweplein. In 1983 werden bij verbouwingswerkzaamheden overblijfselen gevonden van een Romeins Heiligdom, waaronder een ommuurd pleintje met een Jupiterzuil. Dit was een plek waar de Romeinen offers brachten aan de goden die zij aanbaden. De bouwplannen werden direct omgegooid en de kelder van het hotel werd ingericht als museum. De kelder is vrij toegankelijk en een absolute aanrader.

Op Romeins cultureel gebied kun je je hart dus wel ophalen in Maastricht. Maar dat is nog niet alles, het ook dé plek om het Romeinse verleden te proeven, letterlijk. In het restaurant van het Derlon Hotel bijvoorbeeld, waar je Romeinse invloeden en ingrediënten terugvindt op de menukaart. Of bij De Bisschopsmolen waar wordt gebakken met ingrediënten die de Romeinen meebrachten. Hier wordt op ambachtelijke wijze speltbrood en Limburgse vlaai gebakken. En bij Adriaan de Smaakmaker, daar krijg je ‘Via Belgica Condimentum’. Een compote van pompoen, abrikozen, dadels, amandelen en honing. Uitsluitend ingrediënten die in de Romeinse keuken voorkwamen. Hoe Romeins wil je het hebben?