Romeinse cultuur snuiven in Maastricht - Romeinse restanten, hotspots en verhalen
Dat Maastricht een rijk Romeins verleden heeft, dat wist je misschien al. Wist je ook dat de restanten daarvan, nog steeds verspreid over bijna de hele stad te vinden zijn? Ze zijn misschien niet altijd zichtbaar, maar de verhalen die erbij horen zijn daarom extra bijzonder. Ontdek de Romeinse restanten, laat je fantasie de vrije loop en volg de sporen van de Romeinen in Maastricht.
TIP! Wil je de Romeine hotspots in Maastricht met eigen ogen zien? Ga op pad met deze speciale route en ervaar het zelf!
Haven, handel en herbergen
Maastricht bevindt zich aan de Via Belgica, de oude Romeinse handelsroute van Boulogne-sur-Mer naar Keulen, die dwars door Zuid-Limburg liep, en dus ook Maastricht doorkruiste. Maastricht was op die route een wel heel bijzondere plek. De Romeinen konden hier namelijk niet zomaar voorbij aan de Maas. In de Romeinse tijd was het een wilde rivier die ’s zomers droog stond en in de winter werd gevoed door regen. Dus bouwden ze een brug zodat ze ook ’s winters de Maas over konden steken. Daaromheen ontstond een levendige nederzetting. Wat bleek? Het was een ideale plaats voor een haven, handel en herbergen. De Romeinen bleven uiteindelijk zo’n 400 jaar in deze omgeving.
Wist je dat… De Romeinen hun doortocht door de Maas ‘Trajectum ad Mosam’ noemden? Later is daar de naam Maastricht van afgeleid.
‘Trajectum ad Mosam’
Vanaf de Servaasbrug (ook wel ‘Aw brögk’) kun je de plek zien waar vroeger de Romeinse brug moet hebben gelegen. Tijdens baggerwerkzaamheden in 1964 zijn op de bodem van de Maas resten gevonden van de pijlers van die brug. Toen pas ontdekte men dat de Romeinse brug op deze plek heeft gelegen. Tot die tijd werd gedacht dat deze moest hebben gelegen op de plek van de huidige ‘Aw brögk’. Aan de linkerkant van de Maaspromenade vind je een zuil met een stenen leeuw erop. Deze zuil herinnert aan de plek waar de oude Romeinse brug heeft gelegen. De leeuwenkop op de zuil is een replica van het beeld dat vlakbij uit de Maas is opgevist. De originele leeuwenkop is te zien in het Limburgs Museum Venlo.
Wist je dat… Duikers regelmatig naar de bodem van de Maas duiken om de status van de brugresten te bekijken? Door erosie gaat de staat van de resten achteruit. Er wordt nagedacht over een manier om ze bescherming te bieden.
Christendom & Bisschopsstad
In de Romeinse tijd werden op het Vrijthof asresten van overledenen begraven, samen met grafgiften voor in het hiernamaals. Leuk om te weten is dat de Romeinen het Christendom in Maastricht introduceerden. Servatius, een van hun bisschoppen, kwam tijdens de Romeinse periode met zijn bisschopszetel naar Maastricht. Hij maakte van Maastricht een bisschopsstad. Toen hij overleed werd hij volgens Romeins gebruik begraven. Ongeveer op de plaats van de huidige Sint Servaasbasiliek. Zijn opvolgers bouwden over zijn graf eerst een kapel, dit werd later de Sint Servaasbasiliek. De kerk die nu nog altijd de show steelt op dit grote plein.
Tip: Meer gebruiksvoorwerpen en restanten van gebouwen en beelden vind je in het Bonnefanten, Centre Céramique en in de Sint Servaasbasiliek.
Binnenpleintje ‘Op de Thermen’
De naam verraadt het wellicht al, want zoals elke Romeinse nederzetting had ook Maastricht een badhuis. De resten hiervan zijn tijdens de renovatie van de Stokstraat aangetroffen op dit binnenplein. De contouren van deze Thermen zijn in het plaveisel door middel van gekleurde tegels zichtbaar gemaakt. Het gebied rondom dit plein is het hart van de Romeinse nederzetting. Onder de omringende gebouwen liggen waarschijnlijk nog meer Romeinse resten. Kun jij het je voorstellen?
Museumkelder Derlon Hotel
Het is misschien wel dé Romeinse hotspot van Maastricht. De museumkelder van Derlon Hotel, gelegen aan het Onze Lieve Vrouweplein. In 1983 werden bij verbouwingswerkzaamheden overblijfselen gevonden van een Romeins Heiligdom, waaronder een ommuurd pleintje met een Jupiterzuil. Dit was een plek waar de Romeinen offers brachten aan de goden die zij aanbaden. De bouwplannen werden direct omgegooid en de kelder van het hotel werd ingericht als museum. De kelder is vrij toegankelijk en een absolute aanrader.
Wist je dat… de grootste steenblokken van het Romeins Castellum in Maastricht werden gebruikt bij de bouw van de Onze Lieve Vrouwebasiliek? Je kunt ze zien in de rechterzijkant van de monumentale voorgevel. Het zijn de laatste sporen van de Romeinse aanwezigheid in het huidige straatbeeld.
Romeinse keuken
Op Romeins cultureel gebied kun je je hart dus wel ophalen in Maastricht. Maar dat is nog niet alles, het ook dé plek om het Romeinse verleden te proeven, letterlijk. In het restaurant van het Derlon Hotel bijvoorbeeld, waar je Romeinse invloeden en ingrediënten terugvindt op de menukaart. Of bij De Bisschopsmolen waar wordt gebakken met ingrediënten die de Romeinen meebrachten. Hier wordt op ambachtelijke wijze speltbrood en Limburgse vlaai gebakken. En bij Adriaan de Smaakmaker, daar krijg je ‘Via Belgica Condimentum’. Een compote van pompoen, abrikozen, dadels, amandelen en honing. Uitsluitend ingrediënten die in de Romeinse keuken voorkwamen. Hoe Romeins wil je het hebben?